Burza wokół plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Jedno wycofano z konkursu
W plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku 2023 pojawiła się kontrowersja. Decyzja o nominowaniu jednego ze słów wywołała oburzenie w sieci. Chodzi o “kys”, które jest skrótem od “kill yourself” (ang. zabij się). Organizujące konkurs Państwowe Wydawnictwo Naukowe zamieściło na swojej stronie komunikat, w którym poinformowało o wycofaniu słowa z plebiscytu.
W środę PWN ogłosiło finałową dwudziestkę plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Wśród nich znalazło się także słówko „kys”, będące skrótem od angielskiego „kill yourself”, czyli „zabij się”. Redakcja wyjaśnia, że nie jest to jednak namawianie wprost do samobójstwa, ale w młodzieżowym języku znaczy zazwyczaj „odczep się”, „ogarnij”. Słowo to, jak podaje na swojej stronie PWN, występuje także w znaczeniu „keep yourself safe”, czyli „uważaj na siebie”.
Niejednoznaczna definicja stała się przedmiotem dyskusji w sieci. Gazeta zauważa, że wiele osób było oburzonych, że słowo namawiające do zrobienia sobie krzywdy może być brane pod uwagę w konkursie organizowanym przez poważną instytucję. „Pomimo że nadesłane w pierwszym etapie konkursu definicje nie wskazują na powszechne użycie słowa KYS w takim znaczeniu, organizator konkursu podjął decyzję o usunięciu powyższego zgłoszenia z finałowej dwudziestki” – napisano w przytoczonym przez „Rz” komunikacie zamieszczonym na stronie PWN.
"KYS" wycofane z plebiscytu na Młodzieżowe Słowo Roku 2023.
Finałowa dwudziestka została wybrana spośród propozycji najczęściej zgłaszanych przez internautów słów i wyrażeń, spełniających jednocześnie kryteria regulaminowe. Nad wyborem finalistów pracowało jury, któremu przewodniczyła prof. dr hab. Anna Wileczek z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
W konkursie znalazło się słowo "bambik" oznaczające żółtodzioba, nieudacznika, słabeusza, początkującego albo gorszego gracza, zawodnika. To określenie jest pejoratywne lub ironiczne, czasem żartobliwe (w nawiązaniu do wiralowej piosenki o bambiku z gry wideo "Fortnite", który "nie ma V-dolców", czyli waluty używanej w tej grze). Głos można również oddać na słowo "baza" będące wyrazem aprobaty, uznaniem dla czyjejś opinii, zwłaszcza wygłaszanej z odwagą lub kontrowersyjnej. W Polsce od dawna jest to także składnik popularnego określenia "czaić bazę" (wiedzieć, rozumieć). W tym znaczenie jest ono kalką z angielskiego "based", opisującego kogoś, kto głosi poglądy na bazie samodzielnie zdobytej wiedzy i rozsądku. O samej osobie – jak i jej poglądach – mawia się też, że jest zbazowany (zbazowana, zbazowane).
Wśród finalistów jest również "bratku/ bruh". Jest to zwrot do kumpla, przyjaciela, ziomka (dawne bracie, brachu), występujące też w wersji zapożyczonej z angielskiego (brother, skrócone bro). "Bruh" bywa synonimem "bratku", częściej jednak ma znaczenie osobne – jako westchnienie wyrażające frustrację i niezadowolenie, czasem zdumienie, odpowiednik "o, bracie!" (albo nawet "daj spokój"). Z kolei finałowe słowo "cringe" oznacza coś żenującego, obciachowego, wywołującego wstyd lub niesmak. Wersja przymiotnikowa to cringe'owy (krindżowy), zaś czasownikowa - krindżować (np. to mnie krindżuje, ewentualnie krindżuję, kiedy to widzę). Synononimem tej ostatniej formy jest mrozić. W języku angielskim "cringe" to tyle co wzdrygnąć się. Mówi się więc często o dreszczu żenady.
Młodzieżowe Słowo Roku 2023. Nominowane słowa - lista
Głos będzie można oddać na słowo "delulu", które pochodzi od angielskiego "delusional" - cierpiący na urojenia. Oznacza osobę ogarniętą obsesją, zakochaną w swoim idolu/idolce, rzadziej w osobie z bezpośredniego otoczenia, i wierzącą we wzajemność. Często jest ono spotykane w języku fanek i fanów K-popu. W szerszym znaczeniu oznacza osobę żyjącą w świecie urojeń, a nawet oderwana od rzeczywistości. Z kolei "drillowiec" w podstawowym znaczeniu to osoba interesująca się drillem, czyli bardziej agresywną, mocniejszą i mroczniejszą odmianą trapu (dominującego w ostatnich latach nurtu rapu). Gdy wykracza poza kontekst muzyczny, opisuje w sposób pozytywny pewien luz w zachowaniu i ubiorze, częściej jednak jest pejoratywnym określeniem wytykającym łączenie patologii, nawiązań do świata gansterskiego i drogiej garderoby, a czasem po prostu jest określeniem osób noszących bardzo drogie ubrania znanych marek.
Lista 19 nominowanych słów w plebiscycie na Młodzieżowe Słowo Roku:
- bambik - żółtodziób, nieudacznik, słabeusz, początkujący albo słaby gracz,
- baza - poglądy lub zachowania, które ktoś uważa za słuszne,
- bratku/bruh - zwrot do kumpla, przyjaciela, ziomka,
- cringe - coś żenującego, obciachowego
- delulu - oznacza osobę ogarniętą obsesją, zakochaną w swoim idolu/idolce, rzadziej w osobie z bezpośredniego otoczenia, i wierzącą we wzajemność,
- drillowiec - osoba interesująca się drillem, czyli bardziej agresywną, mocniejszą i mroczniejszą odmianą trapu, może też opisywać luz w zachowaniu i ubiorze, a także mieć negatywny wydźwięk, gdy wytyka łączenie patologii, nawiązań do świata gangsterskiego i drogiej garderoby,
- fr/FR - ang. "for real", czyli "naprawdę, realnie, rzeczywiście, na serio" - zazwyczaj występuje jako wyraz zgody i aprobaty wobec wypowiedzi przedmówcy,
- git - coś dobrego,
- imo - ang. "in my opinion", czyli "moim zdaniem",
- LOL - ang. "lots of laugh" - "dużo śmiechu", skrót niegdyś odnosił się do zaznaczania komizmu i żartu, obecnie coraz częściej występuje w wypowiedziach o czymś niespodziewanym, nieodpowiednim i wcale nieśmiesznym,
- NPC - niewyróżniająca się osoba, zachowująca się tak samo jak inni, ale też ktoś, kto zachowuje się mechanicznie, dziwnie – jak postać z gry,
- odklejka - stan oderwania od rzeczywistości lub osobę, która nie rozumie, co się dzieje,
- oporowo - oznacza "bardzo", "dużo", "najmocniej", "najlepiej", ale także "intensywnie pracować", "robić coś do końca",
- rel - ang. "relatable", coś, z czym można się utożsamić. Jest to potwierdzenie tego, co mówił przedmówca; inaczej oznacza także "czuję to samo" lub "zgadzam się z tobą",
- rizz - od ang. słowa "charisma". Oznacza zespół cech pozwalających na duży wpływ na płeć przeciwną, urok, umiejętność "podrywu" i szerzej - wrażenie wywierane na innych,
- side-eye - ang. wyrażenie oznaczające spojrzenie z ukosa, czyli wyrażające dezaprobatę lub pogardę,
- sigma - określenie wywodzące się z manosfery i odnoszące się do mężczyzny niezależnego, intrygującego, pewnego siebie,
- slay - ang. "niszczyć", "gromić" - oznacza "świetnie", "znakomicie". Jest to określenie czegoś, co robi wrażenie albo kogoś, kto wzbudza podziw, imponuje, "poraża", np. atrakcyjnym wyglądem,
- zgerypała - oznacza ocenę niedostateczną lub komentarz do fatalnej w skutkach decyzji, nieszczęśliwego zbiegu okoliczności, niefart.
Źródło: Radio ZET/"Rzeczpospolita"/PAP/PWN
Tu się dzieje
