Ujawniamy. Rosyjskie systemy bezpieczeństwa w polskich ministerstwach
W dwóch polskich ministerstwach zainstalowane są systemy bezpieczeństwa firmy AxxonSoft - ustalił portal RadioZET.pl. Firma powstała jako spółka-córka rosyjskiej korporacji ITV. Ta objęta jest sankcjami w związku z agresją Rosji na Ukrainę. AxxonSoft przyznaje, że ma “rosyjskie korzenie”, ale zapewnia, że dziś nie ma nic wspólnego z Rosją. Założyciel firmy, Rosjanin Murat Altuev, przestał kierować nią dzień po inwazji Rosji na Ukrainę.
Systemy bezpieczeństwa firmy AxxonSoft zainstalowane są w Ministerstwie Infrastruktury oraz w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Z odpowiedzi tego pierwszego resortu wiemy, że urząd korzysta z oprogramowania Axxon Intellect od 25 kwietnia 2019 roku. To platforma umożliwiająca m.in. zarządzanie kamerami monitoringu, kontrolą dostępu (bramki wejściowe) czy alarmami bezpieczeństwa. Firmę wyróżniają kontrowersyjne rozwiązania, takie jak Face Intellect, czy Auto Intellect. Odpowiedzialne są one za rozpoznawanie twarzy oraz tablic rejestracyjnych samochodów na nagraniach z monitoringu.
Dwa lata temu amerykańscy naukowcy opublikowali raport ujawniający, że rosyjskie firmy specjalizujące się w technologiach do rozpoznawania twarzy stworzyły niebezpieczne narzędzie. Umożliwia klasyfikację wizerunków pod kątem pochodzenia etnicznego czy rasy. Jedną z firm, która posiadała tę technologię był AxxonSoft. Co więcej, oprogramowanie Face Intellect używało obraźliwych terminów opisujących grupy etniczne. Po tym, jak sprawą zainteresowali się dziennikarze Reutersa firma poinformowała o wyłączeniu funkcji “analizy etnicznej” i usunięciu obraźliwych określeń. Według obrońców praw człowieka ta technologia mogłaby służyć do segregacji etnicznej i dyskryminacji ze względu na pochodzenie.
Ministerstwo Infrastruktury: Nie korzystamy z funkcji rozpoznawania twarzy
Ministerstwo Infrastruktury zapewnia, że nie korzysta z modułu Face Intellect (rozpoznawanie twarzy). Jak twierdzą jednak nasi informatorzy, nawet wyłączenie tej funkcji nie daje pewności, że system nie rejestruje i nie archiwizuje na serwerach producenta informacji o osobach, które poruszają się po ministerstwach.
Ministerstwo Rozwoju i Technologii odpowiedziało nam jedynie, że posiada zainstalowane systemy firmy AxxonSoft od 23 grudnia 2020 roku. Nie przekazało nam jednak informacji, z jakiego konkretnie oprogramowania korzysta i czy wykorzystuje ono technologię rozpoznawania twarzy lub tablic rejestracyjnych. Zdaniem ministerstwa takie informacje “nie stanowią informacji publicznej”.
Rosyjska przeszłość AxxonSoft
Firma AxxonSoft założona została w 2003 roku przez obywateli Federacji Rosyjskiej: Murata Altueva, Dmitrija Gorbaniewa i Alexeya Mendeleva. Powstała jako spółka-córka rosyjskiej firmy ITV Group LLC z siedzibą w Moskwie - producenta systemów bezpieczeństwa i nadzoru wideo.
Pod okiem Murata Altueva powstała platforma Axxon Intellect, z której dziś korzysta Ministerstwo Infrastruktury. Altuev jest właścicielem, objętej ukraińskimi sankcjami, rosyjskiej spółki ITV, a do 25 lutego 2022 roku kierował AxxonSoftem. Dotarliśmy do wywiadu z Altuevem opublikowanym na kanale ZOOM w serwisie YouTube 21 października 2021 roku. Altuev, przedstawiany jako szef ITV, mówi, że jest oficjalna współpraca firmy z rządem Kabardo-Bałkarii - autonomicznej republiki wchodzącej w skład Federacji Rosyjskiej. Wspomina też, że jego bliskim przyjacielem jest minister rozwoju cyfrowego Ashkhotov Islam Aslanovich w Kabardo-Bałkarii. W latach 2010-2012 Aslanovich zajmował dyrektorskie stanowisko w ITV. Dziś rosyjski polityk objęty jest sankcjami w związku z agresją Rosji na Ukrainę.
Na zdjęciu Rosjanie: założyciel AxxonSoft Murat Altuev (na pierwszym planie), byli dyrektorzy firmy Khazrat Kokov (pierwszy z lewej) i Jurij Achmetow (z tyłu, z kciukiem w górę).
‧ fot. Facebook.com/AxxonSoftDrugi z założycieli AxxonSoft, Dmitrij Gorbaniew, w przeszłości pracował dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Kabardo-Bałkarii. Alexey Mendelev, ostatni z założycieli, ukończył Państwowy Moskiewski Uniwersytet Handlowy.
Do listopada 2019 roku dyrektorem ds. rozwoju biznesu w AxxonSoft był Jurij Achmetow. To Rosjanin, który wcześniej pracował w największym rosyjskim banku - Sbierbanku. Odpowiadał tam za kierowanie centrum dostępu do usług rządowych. Sbierbank dziś jest objęty sankcjami w związku z agresją Rosji na Ukrainę.
AxxonSoft ma oddział także w Polsce
W Polsce dystrybutorem produktów AxxonSoft jest polska spółka-córka. W zarządzie zasiada dwóch Polaków: Paweł Trojak i Łukasz Klepacki. Beneficjentem rzeczywistym jest Tajwanka Lei Ching-Yi. Większościowy pakiet udziałów w spółce ma zarejestrowany na Cyprze AxxonSoft Limited. Jeszcze niedawno jego prezesem był założyciel AxxonSoft Rosjanin Murat Altuev. Cypryjska spółka odpowiada za dystrybucję oprogramowania, a za jego tworzenie firma o tej samej nazwie zarejestrowana w Irlandii.
Paweł Trojak i Łukasz Klepacki są także właścicielami spółki AxxonSoft Europe. Z akt rejestrowych wynika, że w 2021 roku spółka nabyła 100 proc. udziałów angielskiej AxxonSoft UK. Prezesem tej firmy jest posiadający brytyjskie obywatelstwo Jurij Knjazev, który wraz z Rosjaninem Jurijem Achmetowem (wówczas także dyrektor ds. rozwoju biznesu w AxxonSoft) założył ją w 2016 roku.
Dziś dyrektorem generalnym AxxonSoft jest Alan Ataev. W przeszłości pracował dla Ministerstwa Edukacji i Nauki rosyjskiej republiki Kabardo-Bałkarii. O tych faktach z jego biografii dziś nie przeczytamy na oficjalnej stronie AxxonSoft. Podobnie, jak o tym, że firmę założył Murat Altuev. Obecnie jako założyciel wskazywany jest Tajwańczyk Eric Lee. Nie znajdziemy też informacji, że firma wywodzi się z rosyjskiej spółki ITV.
Zapytaliśmy biuro prasowe AxxonSoft dlaczego firma usunęła ze swojej strony internetowej informację, że jej założycielem jest Rosjanin Murat Altuev. Chcieliśmy się też dowiedzieć, czy AxxonSoft miał siedzibę w Moskwie, bo taki adres widniał przez lata na stronie internetowej firmy. Odpisał nam dyrektor zarządzający strukturą AxxonSoft w Europie i prezes zarządu AxxonSoft Polska Paweł Trojak. Odpowiedź jest jednak wymijająca, bo nie odnosi się do usunięcia faktu o założycielu firmy.
- Pan Murat Altuev nie widnieje jako właściciel, gdyż od roku 2021 nim nie jest - twierdzi Trojak. W irlandzkim rejestrze spółek odnaleźliśmy jednak dokument, że Rosjanin w firmie był do 25 lutego 2022 roku, a więc dzień po inwazji Rosji na Ukrainę.
Odpisaliśmy dyrektorowi Trojakowi, że nie chodziło nam o usunięcie ze strony internetowej AxxonSoft informacji o byłym właścicielu, ale o wymazanie z historii firmy faktu o jego założycielu, którym był Rosjanin Murat Altuev. Poprosiliśmy o doprecyzowanie odpowiedzi, ale ostatecznie nie doczekaliśmy się jej.
AxxonSoft dostarczył systemy dla rosyjskiego rządu
W czerwcu 2018 roku Rosja była gospodarzem mistrzostwa świata w piłce nożnej. Oprogramowanie AxxonSoft było wykorzystywane na stadionach piłkarskich, ośrodkach treningowych, strefach kibica czy w krajowej infrastrukturze transportowej. Co więcej, systemy AxxonSoft zostały wykorzystane do utworzenia sieci centrów operacyjnych dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Federacji Rosyjskiej. System nadzoru wizyjnego wyposażony był w moduły rozpoznawania twarzy i tablic rejestracyjnych samochodów.
AxxonSoft zapewniał, że jego oprogramowanie spełniało wymagania rosyjskiego ministerstwa spraw wewnętrznych. Firma wówczas chwaliła się współpracą z rządem Federacji Rosyjskiej w czasie MŚ w piłce nożnej, którą określiła sukcesem. Dziś na oficjalnej stronie internetowej firmy nie znajdziemy informacji o tym wydarzeniu. Dlaczego?
AxxonSoft dostarczył technologie bezpieczeństwa podczas Mistrzostw Świata w piłce nożnej w Rosji w 2018 roku.
‧ fot. Kyodo/EAST NEWSPaweł Trojak z AxxonSoft twierdzi, że firma nie współpracowała z rosyjskim rządem podczas mundialu, bo nigdy nie działała w Rosji. Natomiast oprogramowanie na stadiony miała dostarczyć rosyjska spółka ITV. Przesłaliśmy mu fragment wypowiedzi Colleen Glaeser, ówczesnej dyrektorki marketingu w AxxonSoft, który przeczy jego twierdzeniom.
- Zespół AxxonSoft był bardzo podekscytowany z bycia częścią projektu tego kalibru. Mundial okazał się wielkim sukcesem w Rosji i dowiódł, że możemy współpracować z najlepszymi agencjami i firmami, aby zapewnić wszystkim bezpieczne środowisko - powiedziała Glaeser cytowana przez branżowy serwis sourcesecurity.com.
Co na to dyrektor AxxonSoft? Nie wiadomo, bo nie odniósł się już do wypowiedzi koleżanki z firmy.
Dyrektor AxxonSoft o transformacji firmy: Jak Polska, która była w Układzie Warszawskim
Paweł Trojak do odpowiedzi na pytania dołączył oświadczenie. Przyznał w nim, że AxxonSoft ma "rosyjskie korzenie", ale dziś jest już firmą zachodnią i nie chce mieć nic wspólnego z Rosją.
- AxxonSoft ma swoje korzenie w Federacji Rosyjskiej, nie możemy temu zaprzeczyć. Ale dzisiaj jesteśmy nowoczesną, zachodnią firmą, bez sugerowanych powiązań, z całym zapleczem zlokalizowanym w demokratycznym świecie. Nasze nowe produkty są opracowane tutaj i spełniają tutejsze standardy - napisał Trojak.
Prezes polskiego oddziału AxxonSoft zapewnia, że dziś nie ma mowy o żadnej współpracy z Rosją i jej rządem. Na koniec dodaje: - Każdy podmiot ma prawo do transformacji, tak jak Polska, która dzisiaj jest jednym z filarów NATO, a jeszcze niedawno była przecież w Układzie Warszawskim.
Kontakt z autorem: mateusz.kapera@radiozet.pl
RadioZET.pl
Tu się dzieje
