Trybunał Stanu - co to jest, skład, co może, kto przed nim odpowiada, ile głosów potrzeba?
Trybunał Stanu jest wyłaniany przez Sejm. Czym zajmuje się TS, kto wchodzi w jego skład, kto przed nim odpowiada i ile osób potrzeba, aby daną osobę postawić przed Trybunałem Stanu?
Trybunał Stanu to ważny konstytucyjny organ, a jego członkowie są wybierani przez Sejm. Jakie są kompetencje TS i co warto o nim wiedzieć?
Trybunał Stanu - co to jest, jaki skład?
Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, którym jest z urzędu Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, dwóch zastępców przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu. Zastępcy przewodniczącego oraz co najmniej połowa członków TS powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego.
Co może Trybunał Stanu i kto przed nim odpowiada?
Przed organem mogą zostać postawieni jedynie przedstawiciele najwyższych władz państwowych, tj.
- Prezydent RP - za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale też za przestępstwa pospolite i skarbowe, przy czym odpowiedzialność ta ma charakter wyłączny (prezydent może być karany tylko przez Trybunał Stanu),
- Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu wykonujący obowiązki Prezydenta RP - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- Prezes Rady Ministrów i członkowie Rady Ministrów - za naruszenie Konstytucji lub ustawy oraz za przestępstwa związane z pełnioną przez nich funkcją,
- prezes NBP - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- prezes NIK - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- członkowie KRRiT - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- kierownicy ministerstw - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- Naczelny dowódca sił zbrojnych - za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
- posłowie i senatorowie - za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, która polega na osiąganiu korzyści majątkowych ze Skarbu Państwa oraz za naruszenie zakazu nabywania majątku ze Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego.
Ile głosów potrzeba do postawienia przed Trybunałem Stanu?
O postawieniu przed Trybunałem Stanu decydują:
- Zgromadzenie Narodowe: w odniesieniu do Prezydenta RP wniosek w tej sprawie musi podpisać co najmniej 1/4 (140) członków ZN, a decyzja o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 2/3 (374) członków ZN.
- Sejm: w odniesieniu do prezesa i członków Rady Ministrów, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP, a decyzja o postawieniu członka Rady Ministrów przed TS zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 3/5 (276) posłów; w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP (za kontrasygnatą), a decyzja o postawieniu przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów w Sejmie; w odniesieniu do posłów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Sejmu, a decyzja o postawieniu posła przed TS zapada bezwzględną większością głosów w Sejmie.
- Senat: w odniesieniu do senatorów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Senatu, a decyzja o postawieniu senatora przed TS zapada bezwzględną większością głosów w Senacie.
Wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu może złożyć też sejmowa komisja śledcza w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych, jeśli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 składu Komisji, w obecności co najmniej połowy jej członków. Aby któryś z wymienionych podmiotów stanął przed Trybunałem Stanu, podobnie jak w przypadku wniosku złożonego przez posłów, musi on zostać poparty w trakcie głosowania bezwzględną większością głosów w Sejmie.
Jakie kary wymierza Trybunał Stanu?
- utraty czynnego i biernego prawa wyborczego,
- utraty wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych,
- zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych,
- pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat),
- utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,
- za przestępstwa i przestępstwa skarbowe - kary i środki karne przewidziane w ustawach.
Wyrok wydany przez Trybunał Stanu jest ostateczny, tj. nie ma innego organu, który mógłby go uchylić. Ponadto Trybunał Stanu jest jedynym wydającym wyroki organem władzy sądowniczej, od których Prezydent RP nie może zastosować ułaskawienia wobec osoby skazanej.
Źródło: Radio ZET
Tu się dzieje
